Denk je aan Edinburgh, dan denk je al gauw aan de grote geschiedenis van de stad. Niet zo gek, want deze Schotse parel ademt historie tot in het diepst van haar ziel. Letterlijk. Wanneer je door de oude straten loopt of je je in de kleine steegjes bevindt, heb je het idee dat je een paar honderd jaar terug in de tijd bent gegaan. En dat is ook zo. Door de eeuwenoude gebouwen, maar vooral ook door de spookverhalen en ronddwalende geesten.
Want Edinburgh heeft nogal wat verhalen op haar tong. Verhalen waarvan je nekharen recht overeind gaan staan. Verhalen die voor kippenvel zorgen. Verhalen die je gewoon heel erg laten schrikken. Verhalen die je gehoord móét hebben tijdens je verblijf in deze stad. Want juist die saga’s maken Edinburgh hoe het vandaag de dag is. Of je er nu in gelooft of niet. Een klein tipje van de gigantisch grote spookachtige sluier:
1. GRASSMARKET
Grassmarket is vandaag de dag een gezellig plein vol pubs, middenin het oude centrum van Edinburgh. Een plek die, wanneer de zon schijnt, vol zit met mensen die op het terras genieten van hun pint bier. Tot honderd jaar geleden had Grassmarket een heel andere functie: naast dat het een markt was voor de verkoop van paarden en vee, vonden hier tot 1864 ook veel publiekelijke ophangingen plaats. Zo ook die van Maggie Dicksons: ze werd ervan beschuldigd dat ze haar eigen baby zou hebben vermoord en werd daarom tot executie veroordeeld. Meer dan tienduizend mensen zagen hoe ze werd opgehangen, maar onderweg naar haar begrafenis kwam men er echter achter dat ze nog levend was. Ze lag in haar kist en klopte net zo lang op het hout tot ze werd gehoord. Omdat ze technisch gezien niet ’ter dood was veroordeeld’, maar wel haar straf had ondergaan, betekende dit dat ze nu een vrije vrouw was. Ze leefde nog veertig jaar in volledige vrijheid.
Haar verhaal leeft nog steeds voort: ze staat in Edinburgh bekend als ‘Half Hangit Maggie’ en er is inmiddels een pub dat naar haar vernoemd. Uiteraard vind je ‘m op de Grassmarket (nummer 92).
2. GREYFRIARS KIRKYARD
Vlak onder Edinburgh Castle vind je Greyfriars Kirkyard. Een grote begraafplaats met indrukwekkende stenen en tombes. Overdag is het er niet zo eng, maar wanneer de zon onder is is het een heel ander verhaal. Je begrijpt dat ik bij daglicht een bezoek heb gebracht (voor de foto’s, natuurlijk…). De begraafplaats dateert uit de 16e eeuw. Vroeger stond op een deel van de begraafplaats een concentratiekamp, een plek dat nu ‘The Covenanter’s Prison’ heet. Gevangenen werden hier maandenlang vastgehouden zonder dak boven het hoofd. Wie ’s nachts bewoog werd in koele bloede doodgeschoten. Een van de sluipschutters was George Mackenzie, een fanatieke moordenaar die al gauw de bijnaam Bloody Mackenzie kreeg. Ook hij is uiteindelijk begraven op Greyfriars Kirkyard. Het verhaal gaat dat zijn geest – die nu beter bekend staat als Mackenzie Poltergeist – regelmatig bezoekers van de begraafplaats lastig valt. Hij kan je zomaar voorzien van wat blauwe plekken, een wond of een beet.
3. SOUTH BRIDGE & BURK EN HARE
Wist je dat je in Edinburgh nog een hele stad onder de grond kunt vinden? In het centrum van de stad vind je South Bridge; een brug die in de loop der jaren vrijwel volledig is ingebouwd door gebouwen die – vanwege de snelle bevolkingsgroei – telkens weer nieuwe verdiepingen kregen. Onder de brug zijn er vele ondergrondse kamers en gangen te vinden. Vroeger woonden hier vooral veel straatarme mensen, werden de ruimtes gebruikt als opslagplaatsen en kon je er zelfs ook enkele werkplaatsen vinden. De kamers waren klein en donker. Er was geen daglicht te vinden, er was amper frisse lucht en er was geen sanitair of water. Ook vond er veel criminaliteit plaats. Hier wilde je echt niet zijn als het niet hoefde. De mannen William Burke en William Hare waren echter wel regelmatig beneden te vinden. Ze kwamen erachter dat Edinburgh University goed geld betaalde voor lijken die gebruikt konden worden voor onderzoek. Je verwacht het waarschijnlijk al: ze maakten graag gebruik van het aanbod en zochten onder de grond naar slachtoffers. Uiteindelijk hebben ze zestien mensen vermoord voordat ze gesnapt werden. Hare verraadde Burke, die vervolgens werd opgehangen. Zijn lichaam werd uiteindelijk zelf gebruikt door de universiteit. Je kunt een deel van de ondergrondse South Bridge ruimtes trouwens met een tour bezoeken, maar wees voorbereid op wat vreemde gewaarwordingen. In elke kamer of gang is wel een geest te vinden, of beter gezegd, te voelen.
GHOST TOURS
Wil je meer verhalen horen? Snap ik! Gelukkig worden er dagelijks meerdere zogenoemde ghost tours georganiseerd waarbij alle spooksaga’s aan bod komen: op meerdere tijdstippen (overdag – in daglicht dus – en ’s avonds – in het donker) en op verschillende manieren (lopend of met de bus). Ik dacht: ik doe eens gek en probeer gewoon beide mogelijkheden. Overdag deed ik een wandelende tour ondergronds waarbij je de spookverhalen tot in detail hoort (en soms toch ook een beetje voelt). En ’s avonds pakte ik de spookbus die langs historische gebouwen rijdt en waarbij de host je van alle spookverhalen voorziet. Wees niet bang dat er vanuit het niets acteurs tevoorschijn springen om je te laten schrikken. Het gaat om de saga’s; uiteraard worden ze op een heel spannende manier verteld, maar je zal je ogen gewoon open durven te houden. En geloof mij, ik schrik heel snel. Ik heb trouwens geen geest gevoeld of gezien (thank God). Aanraders zijn:
