Ik weet het nog goed, mijn eerste keer buiten Europa. Ik deed vrijwilligerswerk in Marokko en hoewel ik me flink had voorbereid, kwam die klap toch: hallo cultuurshock! Man, wat had ik er een last van. En soms ervaar ik het nog steeds als ik op een compleet andere bestemming arriveer, maar gelukkig stukken minder dan vroeger. Met deze tips blijft jouw cultuurshock voortaan ook binnen de perken!
Wat is een cultuurshock?
Laten we bij het begin beginnen: want wat is een cultuurshock nou precies? Martin Meulenberg van Ensie omschrijft het perfect:
Gevoelens van stress en onbehagen die ontstaan als men in een andere cultuur moet functioneren. De onderliggende oorzaak is het gegeven dat eigen normen, waarden en gedragingen ineens minder vanzelfsprekend lijken te zijn dan men al tijd had aangenomen.
Oftewel: je komt ergens terecht waar alles anders is dan wat je gewend bent, en je weet even niet hoe je er mee om moet gaan.
Met deze tips voorkom je die cultuurshock of je hebt ‘m snel alsnog onder controle:
1. Voorbereiding is key
Waarschijnlijk doe je dit al, want ja, voorpret hoort er toch ook gewoon bij. Zorg dat je je reis zo goed mogelijk voorbereid: natuurlijk hoef je niet je reisdagen van A tot Z hebben gevuld, maar lees je wel goed in over de cultuur van de bestemming waar je naartoe gaat. Zo zul je ter plekke eerder bepaalde dingen herkennen in plaats van dat ze je verbazen of zelfs doen schrikken.
2. Zorg voor een goede overgang
Ga je voor wat langere tijd weg? Probeer dan te beginnen op een bestemming die een beetje te vergelijken is met de westerse wereld zoals wij die kennen. Zo begon ik mijn reis naar Indonesië eerst met twee dagen Singapore, zodat ik langzaam kon wennen aan de Aziatische indrukken. Singapore is heel Aziatisch, maar heeft wel de luxe van Europa, en is dus ideaal om te starten. Vaak is een ticket naar Singapore goedkoper dan een directe vlucht op je eindbestemming. Vanuit daar kun je met AirAsia voor een schijntje doorvliegen. Plus: het is een leuke bestemming, dus dan is het helemaal een win-win!
3. Vermijd een jetlag
Een jetlag is nooit leuk, maar heeft uiteindelijk ook meer invloed op je eerste indruk dan je denkt. Probeer te slapen in het vliegtuig en zet je horloge in het vliegtuig gelijk alvast op de tijd van de bestemming (lees ook deze tips om een jetlag te voorkomen). Kun je niet slapen in het vliegtuig: doe dan een kleine powernap als je eenmaal in je hotel bent.
4. Begin in een westers hotel
Hoeft natuurlijk niet je hele reis, maar het is heel fijn als je je op de plek van je bestemming even terug kunt trekken in een omgeving die je wél enigszins herkent. Een westers hotel is vaak een paar euro duurder, maar het is het dubbel en dwars waard als je op die manier een cultuurshock kunt voorkomen. Op die manier acclimatiseer je net even wat geleidelijker en fijner dan wanneer je bijvoorbeeld bij mensen thuis overnacht. Dat kun je daarna ook nog prima doen!
5. Geef er aan toe
Mocht de cultuurshock je toch overkomen: let it be. Zie het als iets positiefs: je bent immers niet naar Timboektoe gegaan omdat je zo lekker op het strand wilde gaan liggen. Wees je ervan bewust dat je nieuwe dingen ziet, ruikt, hoort en leert, en ga er juist op in. Stel vragen aan de lokale bevolking (waar mogelijk en gepast), zodat je hun manier van leven sneller begrijpt. Vaak vinden ze het alleen maar leuk als je interesse toont!
6. Doe iets wat je leuk vindt
En als tip 5 niet voor je werkt: zorg dat je iets doet wat thuis ook altijd een glimlach op je gezicht geeft. Ga Netflixen, ga een museum in, ga shoppen of lezen. Het zorgt ervoor dat je je sneller thuis zal voelen.
7. Doe rustig aan
Het is immers vakantie! Doe alles op een lekker rustig tempo en gun jezelf ook echt de tijd om aan dingen te wennen. Ga niet gelijk op dag 1 al de hele stad door banjeren, en ook niet op dag 2, maar begin met je eigen wijk. Begin veilig qua eten, en bestel niet gelijk de heetste curry. Je wilt niet direct de hele dag op het toilet hangen omdat je maag ook nog niet gewend is.
8. Aanschouw het
Want niets is zo leuk als mensen kijken: ga ergens buiten zitten. Op het terras, op een bankje, in een park. Het maakt eigenlijk niet uit waar, als het maar niet in je hotel is. Zorg voor wat lekkers en wat te drinken en ga een uur of twee alleen maar kijken. Observeer wat er om je heen gebeurt: hoe gedragen de mensen zich, wat speelt er zich allemaal af op straat? Zo ben je wel onderdeel van het dagelijks leven, maar sta (zit) je nog wel op veilige afstand.
9. Schrijf het op
Dat kan in een reisdagboek zijn, op een blog of in een email naar het thuisfront. Maar opschrijven betekent rust in je hoofd en dat er weer ruimte vrij komt voor nieuwe dingen. Het lucht sowieso op, en vaak biedt het ook nog eens nieuwe perspectieven. Op papier is het toch heel anders dan in je hoofd! En hoe leuk is het om na afloop van je reis nog eens na te lezen wat je allemaal mee hebt gemaakt? Grote kans dat je echt niet alle opgedane ervaringen onthoudt, maar op deze manier vergeet je alsnog niets.
10. Dompel je onder
Laten we wel wezen: je bent niet op reis gegaan om maar in je eigen vertrouwde gebruiken te blijven hangen. Na een paar dagen is het toch echt wel tijd om je wat meer onder te dompelen in de lokale cultuur. Dat hoeft niet gelijk volledig, maar zorg dat je in ieder geval iets doet. Het begin is immers het halve werk, en zo raak je vanzelf gewend aan de nieuwe omgeving. Pak de lokale bus. Eet een lokaal gerecht. Ga naar de plaatselijke markt (maar doe het liever niet midden op de dag, want: DRUK).
Heb jij wel eens last gehad van een cultuurshock?
