Een van de leukste steden waar ik in tijden ben geweest: Split! De tweede stad van Kroatië biedt de ideale combinatie van historie, strand én veel prachtige natuur vlakbij. Maar wat te doen in Split? In dit artikel lees je alles over de leukste highlights van de stad!
Over Split
Split ligt in Dalmatië, direct aan de Adriatische Zee. Een stad dat een en al historie ademt, maar tegelijkertijd steeds hipper wordt. Met 160.000 inwoners is het de tweede stad van het land (al zit er wel een groot verschil tussen hoofdstad Zagreb: daar wonen 800.000 mensen). De beste maanden om Split te bezoeken zijn april, mei en juni. Dan is het er heerlijk qua temperatuur en is de kans op regen vrij klein. Ik was er zelf eind juli, maar ik zou die periode als het even kan afraden: de stad barst dan uit z’n voegen van de toeristen, waardoor er lange wachtrijen ontstaan bij de highlights, het weer echt net te warm is en accommodaties en excursies ook een stuk duurder zijn.
Praktische informatie
Vervoer naar Split
Ik vloog met Transavia vanaf Rotterdam/The Hague Airport in slechts twee uurtjes naar Split. Ook is het mogelijk om vanaf Schiphol die kant op te reizen. De vluchten vertrekken meerdere keren per week, maar het precieze aantal is afhankelijk van het seizoen. In de zomer kun je elke dag van de week vliegen: ben je flexibel, dan kun je zo slim kijken welke dag het goedkoopste is. Tickets zijn al verkrijgbaar vanaf €61 voor een enkele reis.
Mocht je met ruimbagage vliegen: je kunt je bagage de dag voor vertrek laten ophalen bij je thuis, zodat je zelf niet meer in de rij hoef te staan bij het inchecken. En voor een tientje extra kun je tot een jaar na boeken zelfs kosteloos je ticket omboeken.
- Klik hier voor alle Transavia extra’s op een rij >>
- Klik hier voor actuele beschikbaarheid en prijzen >>
Vervoer naar het centrum
Vanaf de luchthaven kun je op meerdere manieren naar Split reizen:
- Airport Transfer: deze vertrekt elk half uur rechtstreeks richting het busstation in het centrum van Split. Je kunt online een ticket kopen zodat je gegarandeerd een plekje hebt of ter plekke betalen (wel alleen contant). In het laatste geval heb je pech als de bus al vol is en moet je wachten op de volgende. De rit duurt zo’n half uur.
- Lokale bus (lijn 37): deze bus vertrekt elke 20/30 minuten, maakt onderweg veel stops en duurt ongeveer 50 minuten. Let op: deze bus eindigt niet bij het busstation in het centrum, maar bij het busstation Sukoisan. Dit ligt ongeveer 1 kilometer buiten het centrum.
- Taxi: Grab en Uber zijn ook actief in Split! Toen ik er was hingen er op het vliegveld kortingscodes voor je eerste rit met een van deze partijen. Zonder korting ben je gemiddeld zo’n 40 á 50 euro kwijt. De rit duurt ongeveer een half uurtje.
Waar verblijven?
Er zijn heel veel verschillende opties in Split, zowel binnen als buiten het oude centrum: verwacht een hoop hotels, appartementen en hostels in allerlei soorten en maten. (Uiteraard) ben je in het centrum meer kwijt dan wanneer je er net buiten zit. Ik verbleef zelf in Galeria Valeria Seaside Downtown, een rustig gelegen boetiekhotel op twee minuten lopen van Riva en met een prachtig dakterras. Hier krijg je een geweldig uitzicht over de stad én de zee en kun je heerlijk even bijkomen na een lange dag in de stad. Sommige kamers hebben zelfs een eigen sauna en/of hottub, maar de ‘gewone’ kamers zijn ook al de moeite waard! Klik hier voor actuele prijzen en beschikbaarheid >>
Wat te doen in Split’s oude centrum
De meeste dingen die je kunt doen in Split bevinden zich in het historische centrum. De Oude Stad is van oorsprong door de Romeinen gebouwd, maar bevat ook veel middeleeuwse invloeden. Het centrum staat in zijn geheel op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Hoe je het verschil tussen de Romeinen en Middeleeuwen ziet? Voor de Romeinen was het vooral belangrijk dat de weg vrij was en werd alles strak gebouwd zodat soldaten er makkelijk doorheen kon marcheren. Alle tierelantijntjes die uitsteken zijn pas in de Middeleeuwen toegevoegd.
Het is heerlijk dwalen door alle smalle straatjes en steegjes, maar echt verdwalen is onmogelijk. Het centrum is compact en je komt altijd wel weer uit bij een van de poorten.
1. Paleis van Diocletianus
Het Paleis van Diocletianus is dé highlight van Split en heel moeilijk te missen: het beslaat een groot deel van het oude centrum en huist ook veel van de bezienswaardigheden die je hieronder vindt: denk aan de vier grote toegangspoorten, de Sint-Domniuskathedraal en de Peristil. Tegenwoordig vind je hier naast historie ook een hoop moderne dingen: inmiddels is het een plek waar mensen wonen en zit de wijk bomvol restaurants, cafés, winkeltjes en accommodaties.
Het gigantische complex is in de 4e eeuw door de Romeinse keizer Diocletianus laten bouwen. Niet om er te werken, maar juist als de plek waar hij zijn oude dag kon doorbrengen. Bijzonder wel, want de meeste keizers haalden hun pensioen niet! Het Paleis van Diocletianus is vandaag de dag een van de best bewaarde Romeinse monumenten ter wereld.
Hoe kan ik het Paleis van Diocletianus bezoeken?
Dat is niet zo heel moeilijk gelukkig: je kunt gratis door de toegangspoorten de wijk betreden en vrij rondlopen en struinen door alle smalle straatjes en langs de historische bouwwerken. Wil je ergens in? Dan moet je wel vaak ter plekke of online een ticket kopen.
2. Peristil
Als er iets is dat je binnen de oude muren van het paleis wil doen, dan is het de Peristil bezoeken. Dit is het centrale plein dat vroeger diende als een belangrijk ceremonieel en ontmoetingspunt voor de keizer en zijn bezoek. Nu is het een vooral een prachtige plek waar je even wil neerploffen om al het moois te aanschouwen: verwacht hier prachtige zuilengalerijen, mooi versierde gevels, een Egyptische obelisk die diende als zonnewijzer en de Sint-Domniuskathedraal. Mocht je een drankje willen doen op het plein: weet dat je de absolute hoofdprijs betaalt.
Tip: loop ook zeker na zonsondergang deze kant op. De gebouwen op de Peristil zijn dan prachtig verlicht.
3. Sint-Domniuskathedraal
Fun fact: de kathedraal zoals deze er nu staat was in eerste instantie helemaal geen religieuze plek, dat werd het later pas. Dat komt zo: oorspronkelijk werd de Sint-Domniuskathedraal in de 4e eeuw gebouwd als mausoleum voor de Romeinse keizer Diocletianus. Pas later – in de 14e eeuw – werd het gebouw pas omgevormd tot een kathedraal, ter ere van Sint-Domnius (Sveti Duje), de beschermheilige van Split.
De kathedraal bevat een mix van verschillende bouwstijlen: je ziet zowel Romeinse, Byzantijnse en Gotische invloeden terug. Vooral de Gotische poort en de 57 meter hoge klokkentoren wil je hier op de foto zetten. Je kunt ook naar binnen: je vindt niet alleen sculpturen en andere oude beeldhouwwerken, maar ook de relieken van Sint-Domnius. Voor een prachtig uitzicht over de stad, zee en omringende gebieden kun je de toren beklimmen (tegen betaling).
De openingstijden variëren, afhankelijk van wanneer je in de stad bent: je doet er slim om ze vooraf even te checken! Dat kan hier >>
4. Kelders van het Paleis van Diocletianus
Een deel van de kelders van Paleis van Diocletianus is gratis toegankelijk: hier bevinden zich een aantal souvenirsshops en kun je ook nog goed het materiaal en de poeprestanten (alleen de kleur, niet de geur) van eeuwen terug aanschouwen. Destijds werd deit deel van de kelder als een soort riool gebruikt.
Wil je net wat meer zien en te weten komen van de woning Diocletianus, dan raad ik je aan het ondergrondse museum te bezoeken. De kelders gaven vroeger toegang tot het paleis als je via het water arriveerde. Je krijgt onder andere een kijkje in de zalen die hiervoor werden gebruikt.
En heb je Game of Thrones gezien? Dan herken je vast een aantal van de ondergrondse ruimtes: die fungeerden als de plek waar de draken in Meereen vastzaten.
Regel alvast online je entreetickets, zodat je ter plekke niet achter het net vist. Via GetYourGuide kun je tot 24 uur van tevoren gratis annuleren. Klik hier voor meer info >>
5. Golden Gate van Paleis van Diocletianus
Het Paleis van Diocletianus bevat vier verschillende toegangspoorten. In volgorde van belangrijkheid heten ze zo (en het heeft dus niets met het materiaal te maken):
- Brass Gate
- Iron Gate
- Silver Gate
- Golden Gate
De Golden Gate is de meest indrukwekkende toegangspoort van het paleis. Deze gouden poort werd gebruikt door keizer Diocletianus himself om het paleis binnen te gaan. Het zal je dan ook niet verbazen dat dit de mooiste van allemaal is en rijkelijk versierd met zuilen en sculpturen. Bovenin de poort zie je een beeld van godin Victoria in een nis. Loop je door de poort naar binnen, dan kom je vanzelf uit bij de Peristil.
Tip: begin je stedentrip met een wandeltour! Zo krijg je gelijk een goed beeld van de stad, hoor je meer over de cultuur en geschiedenis en kun je daarna op je eigen gemak verder op ontdekkingstocht. Ik haakte zelf aan bij deze gratis Engelstalige tour van GuruWalk met gids Kristina. Oprecht een van de leukste wandeltours die ik ooit heb gedaan: het is historisch zonder saai te worden en je krijgt kijkje in het dagelijks leven. Je blijft van begin tot eind geboeid!
Liever fietsen? Ga dan mee met deze Engelstalige fietstour >>
6. Grgur Ninski (Gregory of Nin)
Vlakbij de Golden Gate vind je een 9 meter hoog standbeeld van Grgur Ninski (Gregory of Nin), gemaakt door de beroemde Kroatische beeldhouwer Ivan Meštrović. Grgur Ninski was een middeleeuwse bisschop die in de 10e eeuw leefde. Hij zorgde ervoor dat de kerk niet alleen meer iets was voor de rijken, maar ook toegankelijk werd voor de niet-geletterden. Vóór zijn inspanningen was alles wat met de kerk te maken had in het Latijn. Als je dat niet sprak of las, had je dus eigenlijk geen idee waar je in geloofde.
Het beeld staat op een voetstuk (letterlijk). Het verhaal gaat dat wanneer je over zijn bronzen teen wrijft, het je geluk brengt.
7. Tempel van Jupiter
Een bijzondere plek binnen het Paleis van Diocletianus is de Tempel van Jupiter. Het is een van de oudste overgebleven gebouwen in de stad en dateert al uit de 3e eeuw. Het is dus ouder dan het paleis zelf! Oorspronkelijk diende de tempel als een plaats om de Romeinse god Jupiter te aanbidden, maar werd later in gebruik genomen als christelijke kerk (en werd het de Sint-Jan basiliek genoemd). Toch zijn veel van de oorspronkelijke kenmerken bewaard gebleven.
Tip: loop via de Let me Pass-straat langs de tempel en kijk aan het eind even naar rechts. Direct achter de tempel bevindt zich een woonhuis waarbij de slaapkamer grenst aan dit bijzondere gebouw: maar weinig mensen kunnen zeggen dat ze zo dichtbij een tempel slapen!
Kan ik de Tempel van Jupiter van binnen bezoeken?
Jazeker! En dat is ook zeker de moeite waard: binnen vind je prachtige decoraties, zoals Korinthische zuilen en beelden. Je kunt bij de ingang voor een paar euro een entreekaartje kopen.
Fun fact: de Oude Stad wordt in de volksmond ook wel ‘ghetto’ genoemd. Vroeger moest je hier wonen als je familie als ‘slecht’ werd bestempeld. Rijke mensen wilden hier tot 30 jaar geleden liever niet gezien worden. Zij settelden juist liever in de dure buitenwijken. Dertig jaar terug kocht je nog een appartement in het oude centrum voor omgerekend 30.000 euro, terwijl alles daarbuiten veel duurder was. Nu is dat juist precies andersom en zijn de woningen buiten het historische centrum in vergelijking juist veel minder waard! De ‘slechte’ families van toen worden anno nu dus eigenlijk beloond voor het feit dat ze slechte dingen hebben gedaan.
8. Narodni Trg (het volksplein)
Net buiten het Paleis van Diocletianus ligt Narodni Trg, dat letterlijk vertaald ‘Volksplein’ heet. Vanaf de aanleg in de 14e eeuw tot op de dag van vandaag is Narodni Trg een van de belangrijkste ontmoetingsplaatsen van de stad. Je betaalt in verhouding veel geld voor een koffie of gerecht in de restaurants, dus die zou ik overslaan. Maar de historische gebouwen die aan het plein grenzen zijn wél de moeite waard om te bezoeken. Let vooral op de Romaanse klok die enigszins verscholen is in een van de hoeken van het plein. Vóór de klok zie je ook de overblijfselen van een middeleeuwse zonnewijzer en een belfort.
9. Voćni trg (Fruit Square)
Een ander plein dat je wilt bezoeken is Voćni trg (of in het Engels: Fruit Square), dat vlakbij Narodni trg ligt. Het wat kleinere plein dankt haar naam aan het feit dat hier vroeger een fruitmarkt plaatsvond. Overigens werd hier eeuwen terug ook in wapens gehandeld, maar dat leek het bestuur een iets minder geschikte naam voor de plek. Rondom het plein kun je nog steeds terecht bij kraampjes en winkels voor (fruit)producten en andere spullen. Op het plein zelf stuit je ook nog op het standbeeld van Marko Marulić, een dichter die vaak de ‘vader van de Kroatische literatuur’ wordt genoemd. Vooral ’s avonds is het hier ontzettend gezellig om rond te struinen of plaats te nemen met een ijsje. Genoeg plekken rondom waar je die kan halen!
10. Ribarnica, de oude vismarkt (Peškarija)
Aan de oostkant van de oude stad, aan de wat grotere winkelstraat Marmontova ul., vind je de 120 jaar oude (en overdekte) vismarkt van Split: Ribarnaca. Om de beste sfeer mee te pakken wil je hier al vroeg zijn, want na 8 uur ’s ochtends zijn de meeste vissen al weg.
11. Pazar
Een andere markt die de moeite waard is, is de dagelijkse versmarkt van Split. Elke ochtend verzamelen tientallen marktlui zich om hun verse fruit en groenten te verkopen. Ook kun je hier kleding, schoenen, hoeden en allerlei souvenirs op de kop tikken. Je bent vanaf 6 uur ’s ochtends welkom!
12. Let me Pass-straat
Klein maar fijn, letterlijk! De Let me Pass-straat ligt direct naast de Tempel van Jupiter en is het smalste straatje van Split. Er wordt zelfs gezegd dat dit de smalste weg ter wereld is! Officieel heet de straat niet zo, maar het kleine steegje dankt zijn naam aan het feit dat het zó smal is dat je elkaar wel moet passeren. Maar let goed op, want je ziet ‘m zo over het hoofd.
Zoek je ‘m op Google? Voer dan Ul. Kraj Svetog Ivana 1 in of klik hier voor de exacte locatie >>
13. De verscholen fontein
Voor je het weet heb je ‘m gemist en als je niet weet dat ‘ie er zit zal het je ook niet opvallen, maar de verscholen oude fontein in het oude centrum is een pareltje an sich. Ik kan de precieze plek niet meer achterhalen, maar ik wilde ‘m je niet onthouden. Let in ieder geval op toffe graffiti in een klein inhammetje dat zich in een smal steegje bevindt. De fontein bevat trouwens water dat je kunt drinken (gewoon leidingwater, dat je sowieso overal kan drinken). Ideale stop om je fles even bij te vullen! Je moet wel even zelf de knop indrukken om het water eruit te laten komen.
Lees ook: Wat te doen in Zagreb: onze beste tips!
Wat te doen buiten de oude stadsmuren
14. Riva boulevard
Net buiten het historische centrum van Split vind je Riva, een 250 meter lange boulevard langs de Ardriatische Zee. Het is de plek waar je heerlijk kan flaneren, op het terras kan ploffen en mensen kan kijken. Ook staan er langs de waterkant meerdere beschutte bankjes. Je krijgt hier prachtig uitzicht over de zee en jachthaven. En wie ’s ochtends vroeg komt, kan tussen de locals een bakkie koffie drinken. Dit is een plek waar de locals veel samenkomen om hun dag te beginnen.
Fun fact: de plek waar de boulevard loopt was in de tijd van Diocletianus nog gewoon zee. De Brass Gate kwam destijds direct uit bij het water. De hele promenade is dus met de hand drooggelegd.
15. Marjan Hill
Voor een prachtig uitzicht over de stad en wat training van je kuiten en billen, wil je Marjan Hill beklimmen. Dit stadspark ligt vlakbij het historische centrum en is met recht een oase van rust temidden van allerlei groen.
Gelukkig kun je via de goed onderhouden traptreden vrij makkelijk omhoog én kun je prima halverwege al stoppen. Op deze plek bevindt zich een restaurant en vanaf het viewpoint ernaast kun je ook prachtige kiekjes maken van de stad, de haven en de zee. De zonsondergang schijnt overigens adembenemend te zijn als je bovenop de heuvel staat, maar die heb ik hier zelf niet meegemaakt. Bovenop de heuvel staat de Marjanski Zvonik, een klokkentoren die je ook kan beklimmen.
Wil je een stukje van de klim overslaan? Laat je dan met een taxi naar de ingang van het park brengen. Scheelt je zo’n 10 á 15 minuten aan inspanning.
16. Matejuška
Tussen het oude stadscentrum en Marjan Hill ligt de wijk Matejuška, een historische visserswijk met smalle straatjes, knusse (en kleurrijke) huisjes en vooral een heel gezellige sfeer. Wanneer je hier rondstruint heb je het gevoel of je echt nog het authentieke Split meekrijgt, met haar eigen tradities. Hier is het een stuk minder druk en toeristisch dan in het oude stadscentrum. Wil je de lokale keuken proeven, dan wil je dat in deze wijk doen bij een Konoba. Een aanrader is Konoba Varoš.
17. Sustipan
Sustipan is net als Marjan Hill een oase van rust, met een beetje geluk ben je hier zelfs de enige. Deze voormalige begraafplaats stamt uit de middeleeuwen en bevindt zich op een heuvel, op zo’n twintig minuten wandelen vanaf het oude stadscentrum. Onderweg wandel je langs de zee, over nog een boulevard. Deze boulevard ligt op de Obala kneza Branimira en is gebouwd met de promenade van Miami als inspiratiebron. Waar hier vooral hippe tenten te vinden zijn, vind je in Sustipan alleen maar rust en natuur. Van de begraafplaats zelf is weinig meer te zien, op een paar beelden en priëlen na. Vandaag de dag is dit een geweldige spot om te picknicken: je zit heerlijk beschut en hebt een fantastisch vrij uitzicht over de stad en/of de zee, afhankelijk van welke plek je kiest. Dit was een van mijn favoriete dingen om te doen in Split!
18. Strand van Bačvice of Ovcice
Last but not least: als je er dan toch bent, pak dan op een mooie dag een paar uurtjes strand mee. Het dichtstbijzijnde strand van Split, Bačvice, bevindt zich op slechts 10 minuten wandelen van het oude stadscentrum. Op een zonnige weekenddag is het hier wel heel druk, maar wanneer je op een ander moment gaat is het een stuk beter te doen. Je doet er echter slim aan om iets verder weg je heil te zoeken: vlakbij vind je nog veel meer strandjes en ze zijn nog mooier ook. Ovcice is er zo een.
Lees ook: Dit zijn de 4 leukste stadjes van Istrië, Kroatië
Uitstapjes vanuit Split
- Bezoek de prachtige Krka-watervallen in het gelijknamige nationale park
- Pak de ferry naar eiland Brac of Hvar
- Maak een dagtocht naar de Blue Lagoon op Budivak
- Nog meer cultuur en historie vind je in Trogir (pak bus 37)
- Game of Thrones-fans willen ook naar het fort van Klis (bus 22)
Eten & drinken in Split
- Haal de lekkerste chocola bij Nadalina Chocolate
- Drink ’s ochtends vroeg een koffie op de boulevard (Riva), net als de locals
- Coffee to go haal je bij D16 Coffee
- Vegaliefhebbers willen lunchen bij Pandora Greenbox
- De lokale keuken proef je het best bij Konoba Varoš
- De lekkerste pizza eet je bij Pizzeria Basta
Ook naar Split? Vanaf €61 vlieg je al met Transavia naar de stad toe!
